بیماری هزار چهره تب مالت قابل انتقال از دام به انسان

به گزارش پایگاه خبری پل تنگ تب مالت، افراد مبتلا را با چهره های مختلفی از درد درگیر می کند و به شکل های مختلف، آثار خود را در انسان نشان می دهد، در مواردی نیز با علایمی مانند آسیب هایی به چشم، مغز، پیدایش علائم عصبی، آسیب به دستگاه گوارش و بیماری های مفاصل، کلیه و مجاری ادراری، ریه، خون، زنان، ناباروری و داخلی بروز می کند.

تب مالت یا بروسلوز از جمله بیماری های عفونی مسری است که خطر بروز آن بیشتر هنگام زایش و شیردهی حیوانات اهلی به خصوص در روستاها و مناطق عشایری وجود دارد بنابراین مراقبت و رعایت نکات بهداشتی و ایمنی از سوی افراد در معرض خطر ضروری است.

تب مالت یا بروسلوز در سال ۱۸۸۷ به نام کاشف باکتری آن “دیوید بروس” نام‌گذاری شده و اکنون حدود ۱۵۰ سال از اولین مورد گزارش این بیماری می‌گذرد، عامل انتقال بیماری میکروبی به نام “بروسلا” است که تنها از طریق جوشاندن یا پاستوریزاسیون شیر و فرآورده‌های آن از بین می‌رود.

ابتلا به این بیماری‌ به طور معمول در فصل بهار و تابستان به دلیل ارتباط بیشتر انسان با حیوانات در محیط و طبیعت افزایش پیدا می‌کند و افرادی که به دامپروری، چوپانی، کشاورزی و سلاخی اشتغال دارند به ویژه روستاییان و عشایر، بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند.

همچنین روستاییان، عشایر و اشخاصی که از لبنیات سنتی غیرپاستوریزه استفاده می‌کنند نیز در معرض ابتلا به تب مالت ‌قرار دارند که رعایت اصول پیشگیری و نکات بهداشتی مهمترین راه جلوگیری از ابتلا به تب مالت و دیگر بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان است.

جنین‌های سقط شده، ادرار و مدفوع حیوان آلوده و تنفس هوای آلوده به عامل بیماری در آغل‌های آلوده از جمله راه‌های انتقال بیماری تب مالت است.

به گفته متخصصان، تب، عرق شبانه، سردرد، کمردرد، درد مفاصل و عضلات و ضعف شدید از علائم اصلی این بیماری است و حال فرد مبتلا به تب مالت صبح‌ها خوب و عصرها بد می‌شود و در مواردی از بیماری نیز به صورت بدون علامت بروز می‌کند.

روش معمول تشخیص بیماری، انجام آزمایش و توصیه شده است تمامی افرادی که علائم گفته شده را دارند با مراجعه به مراکز خدمات جامع سلامت و یا آزمایشگاه های خصوصی این آزمایش را انجام دهند.

بعد از تشخیص بیماری، فرد مبتلا باید زیر نظر پزشک و طبق پروتکل درمانی مندرج در راهنمای کشوری مبارزه با تب مالت به مدت ۲ ماه تحت درمان با آنتی‌بیوتیک‌های مربوط قرار گیرد، تجویز داروی به موقع و مرتب تا پایان دوره درمانی تعیین شده ضروری است اما گاهی بعد از یک بهبود نسبی، قطع درمان توسط افراد ناآگاه صورت می‌گیرد که باعث مزمن شدن بیماری خواهد شد.

رعایت بهداشت فردی شامل استفاده از ماسک هنگام ورود به آغل یا دستمال روی بینی و دهان، پوشیدن چکمه و لباس کار هنگام ورود به آغل، شیردوشی با دستکش، شستشوی دست‌ها بعد از خروج از آغل و تعویض لباس و کفش، تمیز کردن هفتگی آغل، ضد عفونی آغل در صورت بروز بیماری در دام، رعایت ایمنی فردی به طور کامل، عدم استفاده از فرآورده‌های لبنی حیوانی که سقط کرده، اطلاع به دامپزشکی و عدم فرستادن دام آلوده به کشتارگاه در صورت تایید آلوده بودن دام و نخوراندن جنین سقط شده به سگ‌ها و رها نکردن آن در روستاها از نکاتی است که مردم باید رعایت کنند.

دامداران واکسیناسیون دام‌ها را جدی بگیرند

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان گفت: واکسیناسیون دام‌ها یکی از موثرترین راه‌های پیشگیری از بیماری تب مالت است و دامداران باید واکسیناسیون دام‌ خود را جدی بگیرند.

دکتر مریم کوشکی با بیان اینکه تب مالت یا بروسلوز یک بیماری واگیرمیکروبی است که دام ها مانند گوسفند، بز، گاو و شتر به آن مبتلا می شوند و از دام به انسان انتقال می یابد اظهار داشت: این بیماری موجب ناتوانی و عوارض و گاه مرگ می شود.

وی با اشاره به اینکه مهمترین علائم بیماری در دام ها سقط جنین است (معمولا فقط در زایمان اول ) ادامه داد: کاهش قابل توجه تولید شیر ( تا ۴۰درصد )، نازایی و عقیمی، تولد بره های ضعیف و ناتوان از دیگر علائم ابتلای دام به بروسلوز است.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان عنوان کرد: علائم بیماری تب مالت در انسان شامل تب (شایعترین علامت)، لرز، سردرد، درد ماهیچه ها و مفاصل، بی اشتهایی، کاهش وزن، تعریق زیاد به ویژه در شب، کمر درد و یبوست یا اسهال است و بیماری می تواند پس از بهبود عود کند یا به شکل مزمن (طولانی مدت) درآید.

کوشکی با اشاره به اینکه بیماری از سه راه اصلی به انسان منتقل می شود، تاکید کرد: اولین راه انتقال بیماری به انسان، از طریق خوراکی است؛ مصرف شیر غیر پاستوریزه و نجوشیده و فرآورده‌های تهیه شده از شیر خام آلوده مانند پنیر، خامه، سرشیر، بستنی سنتی و آغوز و همچنین مصرف جگر خام یا نیم پز سبب انتقال به انسان می شود.

وی با بیان اینکه دومین راه انتقال، تماس پوست دارای زخم یا خراش یا مخاط چشم با ترشحات و بافت های دام آلوده است، افزود: سومین راه انتقال بیماری، تنفس ذرات آلوده و گرد و غبار معلق در هوا از مواد خشک شده باقی مانده از بافت ها و ترشحات دام (پس از زایمان یا سربریدن دام) در محل نگهداری دام است.

وی در خصوص درمان تب مالت تاکید کرد: بهبود بیماری با مصرف دارو چند هفته تا چند ماه طول می کشد و نکته مهم اینکه مصرف دارو باید به طور منظم و روزانه مطابق تجویز پزشک تا تکمیل دوره درمان ادامه یابد.

کوشکی یادآور شد: برای پیشگیری از ابتلا باید هنگام هر گونه تماس با دام (حضور در محل نگهداری دام یا هنگام سربریدن دام) از پوشش محافظ کامل شامل روپوش بلند، پیش بند پلاستیکی، چکمه لاستیکی، دستکش پلاستیکی مناسب، عینک محافظ چشم و ماسک مناسب استفاده شود (حداقل باید از ماسک و دستکش استفاده شود).

وی افزود: توصیه می شود کودکان، نوجوانان و زنان باردار از تماس با دام یا محل نگهداری دام خودداری کنند و دور نگه داشته شوند، همچنین دفن جنین سقط شده و بقایای آن باید مطابق پروتکل های بهداشتی انجام شود.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان ادامه داد: از ورود و خروج دام بدون مجوز دامپزشکی و بدون انجام آزمایش های لازم خودداری کنید، فضولات دام ها باید روزانه جمع آوری شده و در جایی دور از خانه و محل نگهداری دام جمع شود و هنگام شیر دوشی باید از دستکش مناسب استفاده گردد.

کوشکی با تاکید بر اینکه باید از شیر و فرآورده‌های شیری پاستوریزه استفاده شود، گفت: همچنین باید هنگام آماده کردن و دست زدن به گوشت و بافت های تازه برای تهیه غذا از دستکش استفاده کرد.

وی اضافه کرد: همچنین واکسیناسیون دام ها اقدامی بسیار موثر برای کنترل بیماری به شمار می رود و توصیه می شود روستاییان و دامداران در واکسیناسیون دام خود با کارکنان دامپزشکی همکاری کنند.

شیرمحلی حداقل ۲۰ تا ۳۰ دقیقه جوشانده شود

عضو هیات علمی و متخصص بهداشت موادغذایی دانشگاه علوم پزشکی لرستان نیز گفت: باید شیر خام را حداقل ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در ظروف تمیز و ترجیحا استیل جوشاند تا از انتقال مواد مضر از ظرف به شیر جلوگیری شود.

دکتر الهه عسکری افزود: برای توزیع حرارت، جلوگیری از سوختن شیر و ممانعت از تشکیل لخته حاصل از ذرات چربی و پروتئین‌های تغییر شکل‌یافته باید در حین جوشاندن، شیر را به آرامی و مداوم هم زد و پس از جوشاندن، شیر باید سریع خنک شود.

وی اظهار داشت: شیر جوشیده شده باید در ظروف تمیز، درپوش‌دار و ضد نفوذ هوا در یخچال نگهداری شود و حداکثر طی ۲ تا سه روز مصرف شود و اگر شیر جوشیده شده برای مدت طولانی در دمای محیط قرار گرفته است، قبل از مصرف باید مجددا جوشانده شود.

وی ادامه داد: شیر جوشیده شده ممکن است رنگ، بافت و طعم کمی متفاوت نسبت به شیر پاستوریزه داشته باشد و غلیظ‌تر و چرب‌تر به نظر برسد زیرا بخشی از آب آن در اثر جوشاندن تبخیر می شود.

عسکری عنوان کرد: در فرآیند جوشاندن شیرخام برخی پروتئین‌ها تغییر ماهیت داده، ویتامین های حساس تخریب و آنزیم ها غیرفعال می شود در حالیکه کلسیم و چربی دست نخورده باقی می‌مانند و در فرآیند پاستوریزاسیون، چربی و کلسیم حفظ شده و پروتئین‌ها تقریبا دست نخورده، بیشتر ویتامین‌ها حفظ و برخی آنزیم‌ها غیرفعال می‌شوند.

وی افزود: پاستوریزاسیون شیر یک فرآیند دقیق و کنترل شده‌ است که باعث می‌شود شیر برای مصرف ایمن شود و موادمغذی آن تا حد زیادی حفظ گردد.

وی یادآور شد: در تهیه شیر محلی باید به رعایت الزامات بهداشتی از محل تولید شیرخام تامحل نگهداری،نحوه جوشاندن و شرایط توزیع شیر توجه ویژه داشت و از رعایت موازین بهداشتی مطمئن بود.

سه هزار و ۹۲۰ واحد دامی لرستان ازخدمات پیشگیرانه تب مالت بهره مند شدند

مدیرکل دامپزشکی لرستان گفت: ۷۰ درصد از واحدهای دامی صنعتی، روستایی و عشایری استان تحت پوشش خدمات پیشگیرانه تب مالت قرار گرفته‌اند.

مصطفی زبردست بیان کرد: کرد: با توجه به اینکه تب مالت (بروسلوز) یکی از خطرناکترین بیماری‌های مشترک بین انسان و دام بوده پیشگیری، شناسایی و مقابله با این بیماری در جمعیت دامی یکی از وظایف بسیار خطیر سازمان دامپزشکی و ادارات کل دامپزشکی استان‌ها است.

وی افزود: درحال حاضر سه هزار و ۹۲۰ واحد دامی شامل سه هزار واحد روستایی، ۱۲۹ واحد دامپروری صنعتی دام سبک و سنگین و ۷۹۱ واحد دامداری عشایری تحت پوشش خدمات اداره کل دامپزشکی استان هستند و واکسیناسیون ۷۴۰ هزار راس بره و بزغاله ماده و ۵۳ هزار و ۵۶۱ راس گاو و گوساله ماده انجام و در این راستا هشت هزار و ۹۲۰ نمونه خون جهت ارزیابی سرمی از دام های سبک و سنگین اخذ شده است.

زبردست با تاکید بر اینکه کنترل و پیشگیری بیماری تب مالت یک همکاری بین بخشی است بیان کرد: معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی، معاونت غذا و دارو، سازمان جهاد کشاورزی، اداره کل محیط زیست، فرماندهی نیروی انتظامی و اداره کل صمت از جمله دستگاه‌های موثر در همکاری با اداره کل دامپزشکی به‌منظور پیشگیری و کنترل تب مالت هستند.

مدیرکل دامپزشکی لرستان یادآور شد: اصلاح ساختار کشتارگاه‌ها و بهبود اماکن نگهداری دام، آموزش کلی بهره‌برداران، واکسیناسیون فراگیر جمعیت دام سبک و سنگین، عدم تماس مستقیم دام های بیمار و ترشحات سقطی و زایمانی آنها از عوامل موثر در پیشگیری این بیماری است و طی ماه‌های پایان سال سایر اقدامات در واحدهای روستایی، عشایری و صنعتی به عمل خواهد آمد.

۷۸۱هزار و ۴۱۷ راس دام سبک و سنگین علیه تب مالت در لرستان واکسینه شد

مدیرکل دامپزشکی لرستان گفت: بیماری تب مالت جزو بیماری های مشترک دام و انسان است که به طیف وسیعی از دام ها مانند گاو، گوسفند، بز و حتی دیگر حیوانات تک سُمی مانند سگ قابل انتقال است.

زبردست اظهار داشت: این بیماری در دام ها علائم قابل توجهی ندارد و با افزایش دمای بدن به میزان یک درجه و سقط جنینی فقط در آبستنی نخست قابل تشخیص است.

وی ادامه داد: راه های انتقال بیماری به انسان تماس مستقیم با دام آلوده، ترشحات زایمانی دام، مصرف لبنیات غیر پاستوریزه، گوشت خام و استنشاق در طویله ها و اصطبل های آلوده می باشد.

وی عنوان کرد: این بیمای در کتاب های علمی به عنوان بیماری هزار چهره معرفی شده است چراکه با طیف گسترده ای از علائم و چهره های مختلف بروز می کند و اغلب مبتلایان به این بیماری آقایان و خانم های در معرض ابتلا هستند و این بیماری کمتر در بین کودکان مشاهده می شود.

مدیرکل دامپزشکی لرستان گفت: راه های پیشگیری و کنترل این بیماری واکسیناسیون دام ها است که در الویت دامپزشکی استان قرار دارد اما با توجه به اینکه هیچ واکسنی ایمنی ۱۰۰ درصد ایجاد نمی کند در صورت وجود حجم زیادی از ویروس، سد واکسن شکسته خواهد شد و بیماری بروز می کند.

زبردست افزود: یکی از دلایلی که دامداران ممکن است استقبال چندانی از واکسیناسیون و همراهی در کنترل این بیماری نداشته باشند پوشش بیمه ای است چراکه خسارت چندانی به دامداران پرداخت نمی شود.

وی اظهار داشت: جمعیت دامی باید تحت پوشش بیمه قرار گیرد و باید از دام ها در صورت علائم نمونه گیری شود تا در صورت وجود معدوم شوند ولی چون صندوق بیمه نمی تواند رضایت دامداران را جلب کند در مواردی دامداران مانع از نمونه گیری می شوند.

زبردست افزود: صندوق بیمه باید چتر حمایتی خود را گسترده تر کند تا بتوان ضررو زیان وارده به دامداران را پرداخت کرد.

وی اظهار داشت: هر ساله جمعیت دامی بره، بزغاله، گاو بالغ و گوساله برابر با تعهدات دامپزشکی با اولویت کانون های آلوده واکسیناسیون می شود که دام روستایی، عشایری و گاوداری های صنعتی با توجه به حجم شیر زیاد بصورت رایگان واکسینه می شوند.

وی افزود: امسال ۷۲۳ هزار و ۹۹۵ راس دام سبک و ۵۷ هزار و ۴۲۲ راس دام سنگین علیه تب مالت در لرستان واکسینه و ۹۰۸ راس مراقبت خونی شده است که از این تعداد ۱۲ راس مبتلا به ویروس بروسلا بودند.