عملیات کراسرودز،ازمایش سلاح اتمی بر روی شناور جنگی توسط آمریکا

به گزارش پایگاه خبری پل تنگ؛

عملیات کراسرودز: از فاجعه تا باب اسفنجی

نویسنده: اسپارو

پس از بمباران هیروشیما و ناکازاکی در سال ۱۹۴۵، آمریکا به عنوان تنها قدرت دارنده سلاح اتمی، در پی تثبیت موقعیت خود در برابر اتحاد جماهیر شوروی بود. نیروی دریایی ایالات متحده، که در طول جنگ جهانی دوم نقش محوری ایفا کرده بود، میخواست بداند چگونه ناوگان های دریایی میتوانند در برابر حمله اتمی مقاومت کنند. سؤالات کلیدی شامل موارد زیر میشد:

– آیا کشتیها میتوانند پس از انفجار اتمی عملیاتی باقی بمانند؟

– تفاوت تأثیر انفجار هوایی و زیرآبی بر سازههای دریایی چیست؟

– چگونه تشعشعات اتمی بر خدمه و سیستمهای الکترونیکی تأثیر میگذارد؟

در ژوئیه سال ۱۹۴۶، تنها یک سال پس از پایان جنگ جهانی دوم و در آستانه آغاز تنشهای جنگ سرد، ایالات متحده آمریکا دو انفجار اتمی بزرگ را در جزایر بیکینی آتول، با جمعیتی حدود ۱۶۷ نفر از ساکنان بومی ، واقع در اقیانوس آرام انجام داد. این منطقه به دلیل دورافتادگی و آبهای کم عمق، مکانی ایده ال برای آزمایش محسوب می شد . این آزمایشها با نام عملیات کراسرودز (Operation Crossroads) شناخته میشوند و هدف اصلی آنها بررسی تأثیرات بمبهای اتمی بر ناوگان دریایی، تجهیزات نظامی و محیط زیست بود. این عملیات نه تنها نمادی از تلاش آمریکا برای حفظ برتری هسته ای خود بود، بلکه پیامدهای اجتماعی، زیست محیطی و سیاسی عمیقی به همراه داشت که تا دهه ها ادامه یافت. دولت آمریکا با وعده بازگرداندن ساکنان پس از آزمایش، آنها را به اجبار به جزایر رونگریک و کیلی منتقل کرد. این نقل مکان، آغاز یک تراژدی انسانی برای مردم بیکینی بود که تا امروز ادامه دارد و همچنین حدود ۵۰۰۰ حیوان از جمله خوک، موش، بز، و حشرات در کشتیهایی مانند یواس اس بورلسون قرار داده شدند تا تأثیر تشعشعات بر موجودات زنده بررسی شود. بیشتر این حیوانات در اثر فشار انفجار، سوختگی، یا مسمومیت پرتوی جان باختند. داده های حاصل نشان دادند که تشعشعات حتی در فاصله های ایمن نیز مرگبار هستند.

عملیات کراسرودز شامل سه آزمایش برنامه ریزی شده با نامهای ایبل (Able) ، بیکر (Baker) و چارلی (Charlie) بود. با این حال، تنها دو آزمایش اول انجام شدند و آزمایش سوم به دلیل آلودگی رادیواکتیو ناشی از آزمایش بیکر لغو گردید در این آزمایش بیش از ۹۰ کشتی از نیروی دریایی آمریکا و کشتیهای اسیرشده ژاپنی و آلمانی در این عملیات به عنوان هدف شرکت داده شدند. این ناوگان شامل نبردناوها، ناوهای هواپیمابر، زیردریاییها و کشتیه ای پشتیبانی بود که بسیاری از آنها در جنگ جهانی دوم نقش داشتند.

آزمایش ایبل

آزمایش ایبل ۱ ژوئیه ۱۹۴۶ با هدف بررسی تاثیر انفجار اتمی بالای ناوگان دریایی انجام شد در این آزمایش بمب از هواپیمای بِی-۲۹ با قدرت ۲۳ کیلوتن، مشابه بمب «مرد چاق» منفجرشده در ناکازاکی در ارتفاع ۱۵۸ متری رها شد، اما بهدلیل خطای هدفگیری، ۶۵۰ متر از مرکز ناوگان هدف فاصله داشت تنها ۵ کشتی از ۷۳ کشتی حاضر، از جمله ناو ژاپنی ساکاوا غرق شدند که بیشترآسیب های مشاهده شده عمدتاً ناشی از موج انفجار و آتشسوزی بودند، نه تشعشعات واین آزمایش نشان داد که کشتیهای فولادی بزرگ میتوانند در برابر انفجار هوایی مقاومت کنند، اما سیستمهای الکترونیکی و خدمه آسیب پذیر هستند. اما نتایج آزمایش مورد قبول فرماندهان نبود و بسیار ضعیف در نظر گرفته شد.

آزمایش بیکر

آزمایش بیکر ۲۵ ژوئیه ۱۹۴۶ با هدف بررسی تأثیر انفجار زیر آب بر سازههای دریایی و آلودگی رادیواکتیوانجام شد در این آزمایش بمب با قدرت ۲۳ کیلوتن، درون محفظهای فولادی نصبشده در زیر کشتی LSM-60 در عمق ۲۷ متری منفجر شد که انفجار ستونی از آب، گل، و بخار به ارتفاع ۱.۸ کیلومتر ایجاد کرد که به «ستون ویلسون» معروف شد و امواج شوک با سرعت ۵۰۰۰ کیلومتر بر ساعت، باعث ایجاد سونامی کوچکی با امواج ۳۰ متری شدند.

۹ کشتی، از جمله ناو جنگی آرکانزاسو ناو هواپیمابر ساراتوگا ، بلافاصله غرق شدند. ناو ژاپنی ناگاتو نیز دو روز بعد به دلیل نشت آب به زیر آب فرو رفت. آلودگی رادیواکتیو بیسابقه ای در آب و کشتیهای باقیمانده پخش شد. حتی کشتی هایی که آسیب فیزیکی ندیدند، چنان آلوده شدند که پاکسازی آنها غیرممکن بود. این آزمایش به عنوان اولین انفجار اتمی زیرآبی در تاریخ ثبت شد و خطرات تشعشعات آبی را به جهان نشان داد. نتایج آزمایش بسیار درخشان بود در حدی که آزمایش ایبل مثل انفجار یک ترقه در مقابل نارنجک بود و شدت درخشان بودن آزمایش به حدی وحشتناک بود که آزمایش چارلی که قرار بود به صورت عمیق تر در آب انجام شود لغو شد

کشتی های برجسته:

ناو هواپیمابر ساراتوگا (USS Saratoga) این کشتی که در نبردهای اقیانوس آرام شرکت کرده بود، پس از انفجار بیکر به مدت ۷ ساعت در آتش سوخت و سپس غرق شد.

ناو جنگی آرکانزاس (USS Arkansas) تنها نبردناوی که در هر دو جنگ جهانی حضور داشت، در اثر انفجار بیکر در کمتر از ۹۰ ثانیه به زیر آب فرو رفت.

ناو جنگی ناگاتو (Nagato) پرچمدار نیروی دریایی ژاپن که در حمله به پرل هاربر نقش داشت، پس از آزمایش بیکر به آرامی غرق شد.

پرینتس اوگن (Prinz Eugen) این ناو سنگین آلمانی که در عملیات راینوبونگ شرکت کرده بود، اگرچه غرق نشد، اما چنان آلوده به تشعشع شد که پس از انتقال به جزیره کواجالین، عمداً غرق شد.

پیامدهای زیست محیطی و انسانی

انفجار بیکر باعث انتشار ایزوتوپ های رادیواکتیو مانند سزیوم-۱۳۷و **استرانسیم-۹۰در آب و خاک شد. سطح تشعشع در برخی کشتیها به حدی بود که تماس چند دقیقه ای برای مرگ انسان کافی بود. ماهیها و آبزیان منطقه به شدت آلوده شدند و زنجیره غذایی جزیره را برای دهه ها مختل کردند. ساکنان بومی که در سال ۱۹۴۶ به اجبار ترک وطن کردند، در جزایر جدید با کمبود غذا و منابع مواجه شدند. بسیاری از آنها به دلیل گرسنگی و بیماریهای ناشی از تغییر محیط زیست جان باختند. در دهه ۱۹۷۰، دولت آمریکا ادعا کرد بیکینی امن است، اما اندازه گیری ها در سال ۱۹۷۸ نشان داد سطح رادیواکتیویته هنوز بالاتر از حد مجاز است. تا امروز، بازگشت دائمی ساکنان ممکن نشده است. کارکنان نظامی و دانشمندانی که در عملیات شرکت داشتند، سالها بعد از سرطانهای ناشی از تشعشعات رنج بردند. مطالعات در دهه ۱۹۹۰ نشان داد که سرطان تیروئید در میان ساکنان جزایر مجاور بیکینی به طور چشمگیری افزایش یافته است.

واکنش های سیاسی و میراث جهانی

عملیات کراسرودز نقطه شروعی برای رقابت اتمی بین آمریکا و شوروی بود. شوروی اولین بمب خود را در سال ۱۹۴۹ آزمایش کرد و تا دهه ۱۹۶۰، بیش از ۲۰۰۰ آزمایش اتمی در سراسر جهان انجام شد. کشورهای اقیانوسیه و سازمان های حقوق بشری این آزمایش ها را نقض حاکمیت سرزمینی و حقوق بشر دانستند. در سال ۲۰۱۰، جزایر مارشال به دیوان بین المللی دادگستری شکایت کردند، اما آمریکا هرگونه غرامت را رد کرد.

تغییر استراتژیهای نظامی

دادههای عملیات کراسرودز به طراحی کشتیهای مقاوم در برابر تشعشعات و تدوین پروتکلهای تخلیه اضطراری کمک کرد و نیروی دریایی دریافت که تمرکز بر پراکندگی ناوگان و استفاده از سیستم های دفاع سایبری به جای تمرکز فیزیکی ضروری است و همچنین نشان داد طیف مختلف تششعات چگونه تاثیر می گذارند و توسعه سلاح های الکترومغناطیسی (EMP) شروع شد

میراث فرهنگی

نام بیکینی به نمادی از شوک و هیجان تبدیل شد. حتی طراحی لباس شنای بیکینی در سال ۱۹۴۶، با الهام از جنجال رسانه ای این آزمایشها معرفی گردید و لاشه کشتیهای غرق شده، مانند ساراتوگا و ناگاتو، امروزه به مقاصد محبوب غواصان تبدیل شده اند و به عنوان «موزه های زیرآبی» شناخته می شوند و همچنین شدت شوک ناشی از این آزمایش ها و جهش های ژنتیکی در این منطقه منجر به تولد کاراکتر های تخیلی گودزیلا و باب اسفنجی شد

عملیات کراسرودز نمونهای بارز از تقابل میان پیشرفت فناوری و مسئولیتپذیری اخلاقی است. در حالی که این آزمایشها داده های ارزشمندی برای علوم نظامی و اتمی فراهم کردند، هزینه های انسانی و زیست محیطی آنها غیرقابل انکار است. داستان بیکینی آتول به ما یادآوری میکند که توسعه تسلیحات هسته ای نه تنها یک چالش فنی، بلکه یک مسئله عمیقاً اخلاقی است که نسل های آینده را تحت تأثیر قرار میدهد. امروزه، با احیای تنشهای هسته ای( هند و پاکستان – آمریکا و چین ) در سطح جهانی، درس های عملیات کراسرودز بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا می کند.

مقالات مشابه

سلاح اتمی و روش کارکرد ان

معرفی ابعاد فنی و سیاسی سلاح اتمی

نوشته عملیات کراسرودز،ازمایش سلاح اتمی بر روی شناور جنگی توسط آمریکا اولین بار در پل تنگ. پدیدار شد.

پایگاه خبری پل تنگ – مهدی امرائی

مهدی امرائی