موشک هوا به هوای PL-15 ساخت چین

به گزارش پایگاه خبری پل تنگ؛

موشک PL-15 یک موشک هوا به هوای برد بلند با هدایت راداری است که برای مقابله مؤثر با اهداف هوایی باارزش مانند هواپیماهای هشدار زودهنگام(اواکس) تانکرها و جنگنده‌های طراحی شده است. این موشک توسط شرکت صنایع هوافضای چین (CASIC) به‌عنوان بخشی از برنامه نوسازی تسلیحات هوایی چین توسعه یافت تا بتواند با سامانه‌هایی چون موشک امرام نسخه دی که با برد حدود 160 تا180 کیلومتر دوربردترین موشک هوا به هوای موجود فراگیر در خدمت ارتش امریکا است رقابت کند .

چین پیش از این نیز موشک‌های هدایت رادار فعال برد بلند در خدمت داشت. موشک پی ال 12 اولین  موشک رادار فعال برد بلند چینی‌هاست که در سال‌های بعد از سال ۲۰۰۰ وارد خدمت شد. پی ال ۱۲ بر اساس الگوبرداری از موشک آمرام آمریکایی با راداری مشابه رادار ار77 روسی ساخته شد که بردش بین ۸۰ تا ۱۰۰ کیلومتر در بیشترین حالت خود بود .ولی نیاز به برد بیشتر باعث شد تا چین به سراغ پی ال15 برود که پلتفرم کلی آن بر اساس پی‌ال ۱۲ ساخته شده

توسعه PL-15 احتمالاً از اواخر دهه ۲۰۰۰ آغاز شد و نخستین‌بار در نمایشگاه‌ها و نمایش‌های هوایی سال ۲۰۱۵ به‌صورت عمومی معرفی گردید. پس از طی مراحل آزمایشی، این موشک بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ وارد خدمت عملیاتی در جنگنده‌های خط مقدم مانند J-10C، J-16 و جنگنده پنهان‌کار J-20 شد.

این موشک نقش کلیدی در راهبرد تسلط هوایی چین ایفا می‌کند و امکان درگیری با هواپیماهای دشمن را از فواصل بسیار دور فراهم میکند . به‌ویژه برای مقابله با نیروهای پشتیبانی هوایی دشمن مانند اواکس ها و سوخترسان ها طراحی شده است.

موشک PL-15 دارای بدنه‌ای استوانه‌ای با طول تقریبی ۴ تا ۴.۵ متر و قطر حدود ۲۰۰ میلی‌متر دارد. دارای چهار بالچه کوچک کنترلی در عقب و بالچه‌های دلتا شکل کوتاه در میانه بدنه برای پایداری و مانورپذیری است.

بدنه موشک برای عملکرد در ارتفاع و سرعت بالا بهینه‌سازی شده و با محفظه داخلی جنگنده‌های پنهان‌کار مانند J-20 سازگار است. طراحی فشرده آن امکان حمل همزمان با دیگر مهمات برای مأموریت‌های چندمنظوره را فراهم می‌کند.

سامانه پیشران از نوع راکت سوخت جامد دو مرحله‌ای است که بردی در حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر به موشک می‌دهد. دلیل برد بلند ان دقیقا بحث دو مرحله ای بودن ان است اکثر موشک های هوا به هوای جهان مانند امرام تک مرحله ای است.برخی گزارش‌ها از توسعه نسخه رم‌جت نیز خبر می‌دهند که می‌تواند کارایی حرکتی موشک را افزایش دهد.

این موشک به کلاهک انفجاری ترکش‌شونده مجهز است که برای نابودی اهداف پرسرعت طراحی شده است. این کلاهک با فیوز مجاورت لیزری و/یا راداری فعال می‌شود تا در مناسب‌ترین فاصله منفجر شده و بیشترین احتمال انهدام را داشته باشد.

اگرچه اطلاعات دقیق وزن کلاهک اعلام نشده، برآوردها وزن آن را حدود ۴۰ کیلوگرم تخمین می‌زنند. الگوی ترکش‌های آن برای مقابله با اهداف چابک و حتی هواپیماهایی با سطح مقطع راداری پایین طراحی شده است.

سامانه‌های هدایت

هدایت PL-15 یکی از نقاط قوت اصلی آن است. از جستجوگر راداری فعال چندحالته استفاده می‌کند که به‌احتمال زیاد از فناوری رادار ارایفه فازی بهره می‌برد تا بتواند در محیط‌های شلوغ یا جنگ الکترونیکی، اهداف را دقیق شناسایی و دنبال کند.

موشک همچنین به هدایت ناوبری اینرسی (INS) در مرحله میانی پرواز مجهز است و از طریق پیوند داده از هواپیمای شلیک‌کننده و یا یک اواکس به‌روزرسانی می‌شود. این قابلیت اجازه می‌دهد تا موشک بتواند اهداف مانوردهنده را در فواصل بسیار دور درگیر کرده و از اقدامات ضد موشکی دوری کند.

این مجموعه قابلیت «شلیک و فراموش» را فراهم می‌کند، درحالی‌که امکان اصلاح مسیر در میانه راه را نیز دارد تا با شرایط پویا در نبردهای هوایی سازگار شود.

کاربرد رزمی

در دکترین عملیاتی، PL-15 به‌عنوان موشک اصلی نبردهای هوایی برد بلند برای واحدهای نخبه نیروی هوایی چین به‌کار گرفته می‌شود. وظیفه آن درگیری با هواگردهای دشمن پیش از آن است که بتوانند سلاح های برد بلند را شلیک کنند و مانع استفاده آن‌ها از پشتیبانی هوایی مانند هواپیماهای هشدار زودهنگام، جنگ‌الکترونیکی یا سوخت‌رسان شود.

پی ال 15 با جدیدترین جنگنده‌های چین مانند Chengdu J-20، Shenyang J-16 و نسخه‌های پیشرفته J-10 سازگار است. کاربری اصلی آن در مأموریت‌های برتری هوایی است، اما توان انجام مأموریت‌های دفاع هوایی (DCA) و حمله به دفاع هوایی دشمن (OCA) را نیز دارد.

در عملیات‌های تاکتیکی، برد بلند موشک امکان درگیری از فاصله دور را فراهم می‌کند و سامانه هدایت چندحالته آن را در برابر جنگ الکترونیک بسیار مقاوم می‌سازد. این موشک یکی از ارکان اصلی راهبرد ضد دسترسی/منع منطقه‌ای (A2/AD) چین به‌ویژه در منطقه هند و اقیانوس آرام است.

نسخه ها

پی ال115 نسخه پایه): نسخه استاندارد PL-15 یک موشک هوا به هوای برد بلند با هدایت راداری فعال است که توسط مؤسسه تحقیقات موشک‌های هوا به هوای ۶۰۷ توسعه یافته و توسط شرکت هوافضای AVIC تولید می‌شود. این موشک بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ وارد خدمت در نیروی هوایی ارتش چین شد. دارای جستجوگر راداری ارایه فازی فعال و پیشرانه سوخت جامد دو مرحله‌ای بوده و بردی بیش از ۲۰۰ کیلومتر دارد.

PL-15Eنسخه صادراتی نسخه صادراتی PL-15 است که در نمایشگاه هوایی چین در ژوهای در سال ۲۰۲۱ معرفی شد. برای استفاده در جنگنده‌های صادراتی چین طراحی شده است. برد اعلام‌شده این نسخه ۱۴۵ کیلومتر است که از نسخه داخلی کمتر است؛ احتمالاً به‌دلیل محدودیت‌های صادراتی و مقررات بین‌المللی.

PL-15E با بالچه‌های تاشو: نسخه‌ای اصلاح‌شده از PL-15E با بالچه‌های عقب تاشو که در نمایشگاه هوایی چین ۲۰۲۴ معرفی شد. این طراحی برای حمل داخلی در جنگنده‌های پنهان‌کار مانند J-20 و J-35 بهینه شده و امکان حمل تعداد بیشتری موشک درون محفظه تسلیحات داخلی را فراهم می‌سازد، بدون آن‌که ویژگی پنهان‌کاری هواپیما تحت تأثیر قرار گیرد.

در جریان درگیری هوایی در ۷ ماه می سال ۲۰۲۵ میلادی جنگنده‌های جی ۱۰ سی پاکستان که کمتر از ۲ سال بود وارد خدمت ارتش پاکستان شده بودند طی یک درگیری هوایی موفق به سرنگونی چندین جنگنده نیروی هوایی هند به ادعای پاکستانی ها شدند .شواهد بصری سرنگونی یک جنگنده رافال و یک جنگنده روسی که یک میگ ۲۹ و یا یک سوخو30 باشند توسط نیروی هوایی پاکستان را تائید اگرچه برخی شواهد از سرنگونی یک میراژ2000 نیز سخن میگوید .اگرچه نیروی هوایی پاکستان مدعی سرنگونی ۳ فروند رافال یک میگ ۲۹ و یک سوخو30 است. باقیمانده چهار موشک هوا به هوا پی ال 15 در خاک هند یافت شد که دو تایی ان موشک‌ها منفجر شده بودند و دو تا از آنها در نهایت سقوط کرده بودند. پاکستان مدعی است تمام جنگنده‌های سرنگون شده ارتش هند توسط موشک‌های پی ال15 شلیک شده از جنگنده جی ۱۰ سی سرنگون شدند

شواهد نشان می‌دهد که درگیری هوایی در برد بالای ۱۰۰ کیلومتر اتفاق افتاده.اگرچه جزئیاتی از این درگیری هنوز منتشر نشده ولی احتمالاً نیروی هوایی پاکستان با کمک خط ارتباط داده و آواکس‌های در خدمت خود که ساخت چین هستند موفق شده در برد بالا دست به هدایت این موشک برای هدف قرار دادن جنگنده‌های هندی بزند

موشک پی ال15 موشکی است که از دیدگاه ارتش ایالات متحده می‌تواند یک موشک دردسرساز برای آنها در جنوب شرق آسیا باشد .شاید برای همین مسئله است نیروی دریایی آمریکا به عنوان اولین سد مقابله با چین در جنوب شرق آسیا جدیداً جنگنده‌های سوپر هورنت خود را مجهز به موشک‌های استاندارد 6کرده که در واقع یک موشک پدافند هوایی است که بر روی  این جنگنده با تغییراتی نصب شده تا بتواند به بردی برابر و حتی بیشتر از پی ال ۱۵ برسد

نوشته موشک هوا به هوای PL-15 ساخت چین اولین بار در پل تنگ. پدیدار شد.

پایگاه خبری پل تنگ – مهدی امرائی

مهدی امرائی